Czym jest wskaźnik rotacji zapasów i jak utrzymać jego optymalny poziom?

Sprawne zarządzanie zapasami w magazynie pozwala zwiększać wydajność firmy i tym samym jej zysk. Jednym ze wskaźników, które pomagają określić efektywność aktualnych działań, jest wskaźnik rotacji zapasów. Dzięki niemu przedsiębiorstwo może określić, ile razy w danym przedziale czasowym wszystkie towary zostały zużyte. Jak obliczyć ten miernik i jak interpretować wyniki?

 

Co to jest wskaźnik rotacji zapasów?

Wskaźnik rotacji zapasów jest kluczowym miernikiem efektywności przedsiębiorstwa. Określa on tempo, w jakim firma zużywa swoje zapasy lub przekształca je w gotowe produkty do sprzedaży. Na wartość tę patrzy się w ujęciu czasowym (np. w perspektywie tygodnia, miesiąca czy roku). Dzięki analizowaniu wskaźnika rotacji można więc określić efektywność obrotu zapasów w magazynie.

 

Co ważne, należy rozróżnić wskaźnik rotacji zapasów oraz cykl rotacji zapasów. Drugi termin służy bowiem do przedstawienia, ile dni firma potrzebuje na pełne spożytkowanie towaru (np. stworzenie z niego gotowego wyrobu i sprzedaż). 

 

Jak oblicza się wskaźnik rotacji zapasów?

Obliczenie wskaźnika rotacji zapasów jest stosunkowo proste i wymaga dwóch głównych danych: całkowitego kosztu własnego sprzedaży w określonym okresie oraz średniej wartości zapasów przechowywanych w tym samym czasie. 

 

Wskaźnik rotacji zapasów oblicza się poprzez podzielenie kosztu własnej sprzedaży przez średnią wartość zapasów.  

 

 

 

Jaki poziom wskaźnika rotacji zapasów należy utrzymać?

Nie da się jednoznacznie stwierdzić, jaki poziom wskaźnika rotacji zapasów będzie optymalny. To kwestia uzależniona od branży oraz możliwości konkretnej firmy. Dla większości przedsiębiorstw za uśredniony wynik przyjmuje się jednak wartość w zakresie 5-10 (a więc 5-10 krotne odnowienie zapasów w wybranym okresie).  

 

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów

 

Wysoki wskaźnik rotacji zapasów jest dla firmy informacją, że towar nie zalega na magazynie i jest szybko sprzedawany lub trafia na halę produkcyjną, gdzie staje się gotowym wyrobem. Do takiego stanu dążą np. przedsiębiorstwa z branży spożywczej – sprawny rozchód zapasów minimalizuje wówczas ryzyko przeterminowania się produktów. 

 

Czy więc wysoki wskaźnik rotacji zapasów ma jakieś wady? Co do zasady nie, jednak stawia przed przedsiębiorstwem nowe wyzwania. Aby przepływ towarów mógł być cały czas sprawny, konieczne jest optymalne wykorzystanie przestrzeni w magazynie. Niezbędne będzie też ustalenie odpowiednich procesów, które zagwarantują płynność logistyki. Firmy, które zwiększyły swój wskaźnik rotacji zapasów, mogą zatem potrzebować inwestycji, np. w system magazynowy. 

 

Niski wskaźnik rotacji zapasów

Niski wskaźnik rotacji zapasów jest niepożądany i często generuje dodatkowe koszty. Towar jest dłużej przechowywany w magazynie, a w niektórych przypadkach traci również na wartości. W wybranych sytuacjach (np. we wspomnianej branży spożywczej), zbyt niski wskaźnik rotacji zapasów może prowadzić do zepsucia się towarów.

 

 

Z czego wynikają wahania we wskaźniku rotacji zapasów?

Wahania we wskaźniku rotacji zapasów mogą wynikać m.in. ze zmienności popytu na produkty. Zmianę w tym mierniku wywołuje również błędne oszacowanie zapotrzebowania i zamówienie zbyt dużej ilości towaru. W firmach produkcyjnych zdarzają się także sytuacje, gdy moce przerobowe zostają przeceniane. Wówczas zasoby przedsiębiorstwa nie są w stanie wytworzyć tak dużo gotowego produktu, ile założono w planach. W konsekwencji surowce muszą być składowane na magazynie znacznie dłużej, niż przewidywano.   

 

 

Utrzymanie optymalnego wskaźnika dzięki rozwiązaniom IT

Systemy ERP

 

Systemy ERP są kluczowym narzędziem w zarządzaniu zasobami przedsiębiorstwa, w tym również zapasami. Dzięki funkcjonalnościom oferowanym przez te oprogramowania, firmy mogą skutecznie kontrolować i optymalizować swoje zapasy, co ma istotne znaczenie dla utrzymania optymalnego wskaźnika rotacji zapasów. 

 

Z ich wsparciem przedsiębiorstwo może tworzyć wielopoziomowe plany produkcji. W skład takich planów wchodzą m.in. harmonogram produkcji, który pozwala przewidzieć, ile gotowych produktów i w jakim czasie firma jest w stanie wytworzyć. Na jego podstawie powstaje z kolei BOM materiałowy, czyli wykaz potrzebnych półproduktów. 

 

Algorytmy systemu ERP pozwalają na automatyzację procesu wyliczania zapotrzebowania materiałowego. Co to oznacza dla przedsiębiorstwa? Na magazynie składowane są tylko takie ilości surowców, jakie rzeczywiście są potrzebne. Są one więc na bieżąco wykorzystywane, dając przy tym wysoki wskaźnik rotacji zapasów. 

 

Warto również wspomnieć o funkcjonalnościach raportowania i analizy danych oferowanych przez systemy ERP. Dzięki nim możliwe jest monitorowanie wskaźnika rotacji zapasów w czasie oraz identyfikacja obszarów wymagających optymalizacji. To pozwala na podejmowanie świadomych decyzji zarządczych i ciągłe doskonalenie procesów magazynowych.

 

Moduły wspierające firmę w tych zakresach znajdziesz w systemie ERP Streamsoft oraz enova365. 

 

 

System WMS

 

Do utrzymania optymalnego wskaźnika rotacji zapasów można wykorzystać również system WMS. Pomaga on w optymalizacji przestrzeni magazynowej i umożliwia pełną kontrolę nad stanem magazynowym. Ponadto pozwala na sprawne przyjęcia towaru i szybką weryfikację poprawności dostawy. Jego integracja z urządzeniami mobilnymi (np. czytniki kodów kreskowych, kolektory danych) skraca czas potrzebny na przyjęcie produktu na magazyn oraz redukuje ryzyko błędów ludzkich. 

 

 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o systemach, które pomagają w utrzymaniu optymalnego wskaźnika rotacji zapasów, umów się na bezpłatną prezentację rozwiązań IT.

Skontaktuj się z nami